Wizyta w Gdyni jest czynem niemal patriotycznym - nie ma bowiem w naszym kraju bardziej spójnego i efektownego przykładu polskiej myśli zarazem urbanistycznej, architektonicznej i technicznej. Zbudowana od podstaw w dwudziestoleciu międzywojennym, dziś jest największym miastem niewojewódzkim, prężnym ośrodkiem wszechstronnego rozwoju, perłą architektury funkcjonalistycznej i wzorem do naśladowania dla wielu polskich miast, które dawno poprzestały na szczyceniu się swoją mimowolną historią. W oparciu o entuzjazm i wysiłek współczesnych zarządców, Gdynia konsekwentnie buduje swoją własną legendę.
Pierwsze co zwraca uwagę to zabudowa miasta. Obsługiwane przez sieć drożnych tras komunikacyjnych, łączących malownicze przedmieścia z wzorowo zadbanym centrum, jest ono konsekwentne i równomierne, pozbawione typowego dla wielu polskich aglomeracji chaosu i ścisku. Brak tu bowiem „starego miasta” - zwartej konstrukcji niegdyś otoczonej murami, mającej bronić maksymalną ilość osób na minimalnym obszarze. Gdynia zbudowana została od podstaw w glorii myśli architektonicznej ówczesnej epoki - podróżnicy z pewnością odnajdą w niej wiele podobieństw względem jej rówieśników w innych częściach świata, prędzej nawet niż względem innych miast polskich.
Dla wielbicieli architektury, Gdynia jest niemalże synonimem modernizmu. Modernizmu i marynizmu, czyli osobliwym połączeniem nowoczesnej i funkcjonalnej myśli praktycznej początku XX wieku z symboliką morską. Mówimy tu o tzw. Białej Gdyni, czyli powstałym w latach ’30 centrum miasta okalającego dominujący wówczas na Bałtyku port handlowy. Charakterystyczną cechą zabudowy z tamtego okresu są obłości - zastępujące ornament, nadające budynkom nowoczesności i lekkości w połączeniu z formalną prostotą fasad.
Pierwszym charakterystycznym budynkiem jest gmach Sądu Rejonowego, symetrią i masywnością podkreślający powagę mieszczącego się tam urzędu. Spośród ulic biegnących od tej okolicy w stronę morza najważniejsza jest, omijająca budynek dworca od prawej, ulica 10 Lutego (daty zaślubin Polski z morzem w roku 1920 i nadania Gdyni praw miejskich w 1926). Jest to jedna z dwóch reprezentacyjnych osi miasta, przeradzająca się na końcu w Skwer Kościuszki.
Na rogu skrzyżowania ul. 10 Lutego z 3 Maja mieści się pod numerem 24 sztandarowy przykład gdyńskiego modernizmu, czyli biurowiec niegdyś należący do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Polskich Linii Oceanicznych, a dziś mieszczący oddział Urzędu Miasta - dwubryłowy budynek o licznych oknach i charakterystycznym pionie inspirowanym okrętowym mostkiem kapitańskim. Podobną myśl odnajdujemy w mieszczącej się po przeciwnej stronie skrzyżowania kamienicy (nr 33), łączącej w sobie bodaj wszystkie możliwe elementy charakterystyczne dla stylu tamtej epoki - są tam przeszklone partery, proste fasady, wieżyczka i… maszt flagowy. Wartą kilku chwil wypoczynku jest mieszcząca się tam przepastna, acz stylowa kawiarnia Cyganeria, a jeśli już jesteśmy na ulicy 3 Maja, możemy też zajrzeć za pobliski róg w celu obejrzenia pochodzącego z lat ’60 XX wieku kościoła o charakterystycznej, trójbocznej wieży.
Podążając dalej ulicą 10 Lutego, mijamy bardziej współczesny, choć kontrowersyjny przykład gdyńskiego marynizmu, czyli centrum handlowe Batory, wzorowane na słynnym transatlantyku o tej samej nazwie. Wkrótce docieramy do skrzyżowania ulicy 10 Lutego z drugą osią reprezentacyjną miasta, czyli ulicą Świętojańską i Skwerem Kościuszki. Skrzyżowanie to, na rogu którego mieści się dom pierwszego wójta Gdyni i inicjatora nadania tejże praw miejskich - Jana Radtkego (urodzonego… 10 lutego 1872 roku) - stanowi właściwe centrum miasta.
Stąd skręcamy jeszcze w lewo, do znajdującego się nieopodal, świeżo odrestaurowanego Placu Kaszubskiego. W centralnym punkcie placu stoi pomnik Antoniego Abrahama, najwybitniejszego kaszubskiego działacza społecznego, którego chata, zabudowana modernistycznymi kamienicami zaczynającej się zaraz obok ulicy Starowiejskiej (nr 30), dziś stanowi oddział Muzeum Miasta Gdyni. Zmierzając tam warto zwrócić uwagę na wręcz archetypowo gdyńską kamienicę Hundsdorffów (nr 7). Na placu Kaszubskim swój początek mają też ulice: Radtkego, przy której mieści się zespół zabytkowych, choć dziś mało okazałych hal targowych; Jana z Kolna, gdzie znajduje się konsulat szwedzki; oraz po drugiej stronie - Derdowskiego, przy której mieści się monumentalistyczny Dom Bawełny.
Skwer Kościuszki nie wymaga specjalnego wstępu, za to wręcz domaga się naocznego doświadczenia. Rozległy, doskonale zaaranżowany i dumny, mógłby godnie pełnić funkcję uroczystego placu nawet kilkakrotnie większego miasta. Na Skwerze oraz bezpośrednio przylegających do niego placach i ulicach, stanowiących wizualnie jedną przepastną całość, znajdują się między innymi Dowództwo Marynarki Wojennej RP, Teatr Muzyczny oraz jeden z pierwowzorów gdyńskiej architektury - kamienica Pręczkowskich. Nad całością wyraźnie górują stojące nieopodal Sea Towers, aktualnie najwyższy budynek mieszkalny w Polsce.
Naturalnym przedłużeniem Skweru jest Molo Południowe (też często z nim łączone), czyli ponadpółkilometrowy pirs pełniący jednocześnie funkcje użytkowe i rozrywkowe. Po jego lewej stronie zacumowane są dwa pływające muzea - niszczyciel Błyskawica oraz żaglowiec Dar Pomorza. Warto też zwrócić uwagę na marynistyczny budynek restauracji Róża Wiatrów. Po jego przeciwległej stronie z kolei znajduje się kolejna ikona modernizmu - Dom Żeglarza - mieszczący wydział Akademii Morskiej. Ostatnim budynkiem na molo jest Akwarium Gdyńskie, czyli niegdysiejsze Muzeum Oceanograficzne - jego wizyta jest bardziej niż obowiązkowa.
Po zwiedzeniu molo kierujemy się w prawo, za sąsiadującą ze Skwerem przystań jachtową, gdzie na wysokości doskonale zaaranżowanego głównego oddziału Muzeum Miasta Gdyni rozciąga się krótki, acz wyjątkowo szeroki pas plaży, cieszący się zwykle ogromną popularnością. W sezonie kąpielisko jest w tym miejscu strzeżone, do dyspozycji osób z dziećmi oddany jest bezpłatny plac zabaw oraz zjeżdżalnia, otwarte są ogródki z napojami. Możliwość dalszego spaceru zapewnia ciągnący się aż do Redłowa Bulwar Nadmorski, którego początek wyznacza metalowy pomnik Gdyńskich Rybek. Nad całą okolicą zaś panuje Kamienna Góra, luksusowa dzielnica Gdyni, stanowiąca doskonały punkt widokowy. Cicha, doskonale zadbana, przesycona zielenią, szczycić się może znakomicie zachowaną modernistyczną architekturą mieszkalną i willową. Stamtąd zaś schodzimy z powrotem do miasta, na wspomnianą już ul. Świętojańską, główny trakt handlowy Gdyni, z najstarszym w centrum kościołem Najświętszej Marii Panny i kamienicą Orłowskich za punkty charakterystyczne, oraz okazałym Urzędem Miasta jako elementem zaszczytnym. Tuż za rogiem, przy Al. Piłsudskiego 46, znajduje się dość oryginalne Muzeum Inkluzji w Bursztynie.
Bardziej wnikliwym turystom poleca się jeszcze trzy wyprawy – do Orłowa, słynącego z własnego molo, naturalnego klifu i zabytkowych dworków, pochodzących jeszcze sprzed okresu Gdyni miejskiej; do położonego niedaleko stacji SKM Chylonia prywatnego Muzeum Motoryzacji o zaskakująco bogatych zbiorach; lub autobusem do stanowiącego swoistą kolebkę miasta Oksywia, gdzie stoi najstarszy zabytek miasta, czyli XIII-wieczny kościół św. Michała Archanioła, obok którego pochowany został Antoni Abraham. U podnóża wzgórza mieści się też Akademia Marynarki Wojennej. Trasa wiodąca na Oksywie jest o tyle atrakcyjna, że prowadzi efektowną Estakadą Kwiatkowskiego, z której doskonale widać ogrom gdyńskiego kompleksu portowo-stoczniowego.
Gdynia nie poprzestaje jednak na samej architekturze - stale ściągają tu coraz to nowi inwestorzy (oddział już tutaj ma m.in. Reuters Polska), powstają też kolejne oddziały Pomorskiego Parku Naukowo-Technologicznego, podczas gdy wizerunek miasta w kraju i na świecie rozsławia szereg imprez kulturalnych, których zazdrościć jej może nawet dwa razy większy Gdańsk. Gratką dla fanów kina jest odbywający się tu Festiwal Polskich Filmów Fabularnych, zaś w samym tylko w lipcu mają tu miejsce zlot żaglowców Gdynia Sailing Days, co roku dorównujący swoim europejskim konkurentom klasą i listą wykonawców festiwal muzyczny Heineken Open’er, oraz bardziej kameralny Ladies’ Jazz Festival.
Jedno jest pewne - to miasto wie, jak mieszkańcom zapewnić dobrobyt, a turystom zajęcie. Warto w związku z tym zaopatrzyć się w Kartę Turysty, dającą darmowy wstęp lub zniżki do gdyńskich muzeów, galerii, punktów gastronomicznych i komunikacji miejskiej. Karta obowiązuje również w Gdańsku i Sopocie, co w przypadku wypraw do pozostałych części aglomeracji trójmiejskiej czyni jej zakup nieodzownym.
